DAĞLAR

Genellikle ırmakların açıldıkları yerlerde ova ve yaylalar yaklaştıkları yerlerde ise Karedenize parelel uzanan sıradağlar şeklinde devam ederler. Doğuya doğru gidildikce dağlar birbirlerine çok yaklaşırlar ve yükseklikleri de artar. Rakımı; 188 m. den 2870 m. ye kadar değişen yükseklikler arasında yer alan dağlar;

Mamu (1779 m.)

Yaylacık (1620 m.)

Deveci (1892 m.)

Bugali (1945 m.)

Dumanlı (2200 m.)

Çamlıbel (2020 m.)

Akdağ (1900 m.)

OVALAR

Her türlü; tarım yapılabilen bereketli ovalar, ilin dört bir yanına dağılmıştır.

KAZOVA: Tokat Turhal arasında, yer alan ve Yeşilırmağın suladığı ova 20.000 hektardır.

OMALA OVASI: Gümenek regülatörüb ile Omala köyü arasında kalan, 3200 hektar genişliğindeki sulak alandır.

TURHAL OVASI: Turhal ve civarında, Yeşilırmağın geniş kıvrımlar yaparak Amasya istikametinde daralır. Dazya deresi önlerine kadar devam eder. 4500 hektar genişliğindedir.

NİKSAR OVASI: Kelkit ırmağının Fatlı kesiminde, Mansap istikametinde, talazan köprü boğazına kadar devam eder, 8000 hektar genişliğindedir.

ERBAA OVASI: Kelkit ırmağının Tepekışla önünüden başlayıp, Kale boğazına kadar devam eder. 6500 hektar genişlindedir.

ARTOVA OVASI: Günçalı köyü boğazından başlıyarak, çekerek suyunun çamlıbel bucağını takiben, Sulusaray önlerine kadar devam eden büyük bir ovadır. 15.000 hektar genişliğindedir.

ZıLE OVASI: 2000 hektarlık Maşat ovası, 2000 hektarlık Iğdır ovası ve Yeşlırmak'ın kolu Hotan deresinin iki yanında yer alan, 6000 hektarlık ovalarla birlikte toplam 10.000 hektardır.

Bu ovalarda tahıl, şekerpancarı, tütün başta olmak üzere herçeşt meyva, sebze ve ayçiçeği yetiştirilmektedir.

YAYLALAR:

Tokat ilindeki yaylalar, Devlet orman sınırları içerisinde korumaya alınan alanlar içerisinde yer almaktadır.

Bunların başlıcaları, Tokat'ta, Topçam, Batmantaş, Muhat ve Dumanlı yaylaları, Reşadiye'de Seleman, Bozçalı ve Kızılcaören yaylaları ile Niksar'da çamiçi yaylasıdır.

GÖLLER:

Zinav Gölü: Reşadiye ilçesinin Yolüstü (Meğedüm) köyüne 3 km. mesafede tatlı sulu bir göldür. Gölü besleyen bir dere vardır. Yüzeyi takribi 1,5. km".dir. Mansap'tan boşalan ayakla Kelkit ırmağına ulaşır. Batak yerleri yoktur. Ortalama derinlik 10-15 m. arasında değişmektedir. Etrafı korunmaya alınmış ormandır. Kızılkanat denilen çok lezzetli balıkları vardır.

Güllüköy Gölü: Reşadiye ilçesinin aynı isimle anılan köyündedir. Büyük bir bgöl olup, yüzeyi 16.5 km".dir. Yan derelerden gelen sızıntı sular ve kış suları ile beslenir. Ortalama derinlik 7 m. dir. Suyu tatlıdır.

AKARSULAR

Tokat ili topraklarını Yeşlırmak ve kolları sulamaktadır.

Tozanlı Kolu: Köse dağının 2801 m. rakımlı batı versanlarından çıkar. Karacan ve Tekeli dağları arasındaki vadilerden geçerken, birçok yan dereleri alarak 365 km. de Almus Baraj gölüne gelir. Daha sonra Dönek ve Mamu dağları arasındaki 12 km. lik boğazdan geçerek Omala ovasına girer. Buradan Kazova'ya açılır. Gümenek regülatöründen Turhal'a kadar birçok yan dereleri alır. (Behzat deresi gibi.) Kazova'dan sonra Turhal ovasına girer. Burada Gülüt ve Hotan yan derelerini alır. Turhal ovasından sonra takriben 30 km. lik bir boğaza girer. Amasya ilinde Gendingen ovasında çekerek kolu ile birleşr. Uzunluğu 468 km. dir.

Kelkit Kolu: Erzincan'ın Kuzeyinde Sipikör, pülür, Otlukbeli, Sarhan ve Balaban dağlarından doğan ufak derelerin, Kelkit kasabası civarında birleşmesi ile meydana gelir. Yusuf Bey köprüsü ile Tokat'a girer. Fatlı köprüsüne kadar dar bir vadide kuzeybatı doğrultusunda akarak, Niksar ovasına girer. Kuzeybatı doğrultusunda akmaya devam edip, Erbaa ovasını katederek bu ovanın kuzeyindeki kale boğazında, Kale köyü güneyinde Yeşlırmakla birleşr. Boğazdan Samsun ıline geçer Uzunluğu 373 km. dir.

çekerek Kolu: çamlıbel dağlarından doğan Kızık, Dinar, çalı ve Kavak tepelerinden doğan Finize derelerinin çamlıbel bucağı dolaylarında birleşmesi ile meydana gelir. Artova'da güneybatı doğrultusunda akar. Musaköy civarında güneyden gelen Karadere kolunu alır. Sulusaray'dan itibaren, dik yamaçlı dar bir boğaza girip, buralarda Gergümez, Gündelen, ve Akdağmadeni dereleri ile birleşr. Yangı köyünden kuzeye dönüp, çellokışla önünde ısa deresi ile birleşp, Kaleboğazı baraj yeri ve daha sonrada Kazankaya baraj yerine gelir. Buradan sonra vadisi genişler ve Geldigen ovasına açılır. Bekdemir köprüsü civarında çorum'dan gelen çat deresi ile birleşr. Amasya Kayabaşı mevkiinde, Yeşilırmak ile birleşp Karadeniz'e ulaşır. Uzunluğu 276 km.dir.

İKLİM

Tokat ili Karadeniz kıyısı ile ıç Anadolu arasında geçit alanı durumunda olup, bölgede değişk yörelerde değişk iklim tipleri görmekteyiz.

Kelkit vadisinde kışlar ılık ve yazlar sıcak geçerken, Reşadiye'nin güneyinde akdeniz bölgesi iklimini andıran bir iklim görülmektedir. Tozanlı vadisinde kışlar ılık, yazlar serin geçerken, çekerek bölümünde, yayla karakteri sert kışlar, serin yazlar görülür.

ılde yağmurlar batı rüzgarları ile gelir. Yağmur daha çok baharda yağar. Yaz aylarında, akşam üzerleri kuzeyde, denizden meltem rüzgarları, kışında doğudan soğuk rüzgarlar eser.

BİTKİ ÖRTÜSÜ

Tokat yurdumuzun sayılı orman bölgelerinden biridir. Kuzeyde ve güneyde il topraklarına giren dağların hemen hepsi ormanlıktır. Bölge ormanlarının genişliği iller içinde altıncı gelir.

Tokat'ta narenciye hariç diğer bütün bitki ve ağaçları görmek mümkündür. Erbaa ilçesinde Kozlu, Meydandüzü ve Osmanköy civarında yabani çay, Kale köyü civarıda çatalan ormanları ile Reşadiye ilçesi Kazalapa yakınlarındaki orman serileri içeriside Lübnan sediri ve Erbaa Doğanyurt (Hayati) ve Niksar Kümbetli (Herkümbet) ve merkez arasında kalan alanlarda yabani zeytinlikler ve aynı zamanda bu dolaylarda nar ve incir doğal şekilde yetişmektedir.